Panel 1. Trzecia Izba. Cel i środek
Paneliści: Kuba Wygnański (Stocznia), Paweł Kasprzak (Obywatele RP)
Kuba Wygnański ma w Polsce bodaj największą wprawę w myśleniu o tego rodzaju wcieleniach demokracji i największe doświadczenie w próbach jej wcielania. Formuła tego panelu siłą rzeczy będzie taka, że Paweł Kasprzak będzie pytał o ocenę nadziei Obywateli RP z rolą jaką mogą odegrać panele obywatelskie, albo Zgromadzenia Obywatelskie, a więc coś, co ma charakter nie konsultacji, ale decyzji w sprawach istotnych. Najistotniejszych. Takich np., w których rządzący politycy nie powinni decydować, tylko po prostu wykonywać postanowienia tych, których reprezentują. Kuba Wygnański będzie udzielał eksperckich odpowiedzi.
Wyjaśnienia wymagają przede wszystkim kwestie w tej wciąż niszowej idei nieznane:
- Zalety losowania a nie wyboru (reprezentacja vs. konkurs popularności, ale także łatwość, koszty, czytelne reguły odporniejsze na manipulacje)
- Zalety „niekadencyjności”
- Źródła i moc legitymacji (w tym rola referendów)
- „Zakres stosowania”
Dla Obywateli RP, Trzecia Izba jest (konstytucyjnym) celem: jednym z koniecznych naszym zdaniem sposobów na ustrojową reprezentację rządzonych, zdolną wyznaczać granice rządzącym. To bardzo wygórowane oczekiwania. Ale jest też środkiem nacisku na rządzących: chcielibyśmy, by werdykt „zwykłych ludzi” wiązał polityków, by dawał mandat naciskom na nich. W obecnej sytuacji spodziewanego paraliżu Sejmu i rządu w najważniejszych działaniach reformatorskich, projekt Trzeciej Izby staje się w naszym przekonaniu kluczowy. Trzecia Izba pozwalałaby sama w sobie pokazać, „gdzie jest wola ludu”, ale jest też dla nas niezbędnym warunkiem rzetelnych referendów, które mogłyby stać się wiążące dla wszystkich rządzących, z prezydentem włącznie. O recenzję tych, bardzo wysokich oczekiwań Paweł Kasprzak będzie prosił Kubę Wygnańskiego i wszystkich obecnych.
Projekty uchwał związanych z panelem:
Korzystajmy z wiedzy i pomysłów Marcina Gerwina, który od lat zajmuje się partycypacją, deliberacją i panelami obywatelskimi.
Tu jest jego prosto napisany i też graficznie przedstawiony projekt założeń Izby obywatelskiej:
https://citizensassemblies.org/wp-content/uploads/2022/05/Izba-Obywatelska-PL.pdf
Z pewnością tekst ten pomaga w zrozumieniu idei Izby obywatelskiej i odpowiada na wiele pytań.
Ewa